बसन्तपञ्चमी नामा पर्वतत्रयोदशे विद्यमाना एका हिन्दू पर्वानि अस्ति। या एका ऋतवः बसन्तेन प्रारभ्यन्ते, तासु वसन्तऋतौ प्रतिष्ठन्ति। सा पर्वदिनी याम् संस्कृते बसन्तपञ्चमी इति कह्यते। बसन्तपञ्चमी सन्दर्भे पुराणानि विचारन्ति, तेषु प्रमुखं पुराणं विष्णुपुराणमस्ति। तत्र विष्णुपुराणे वर्णितं यः एकः अतीव महत्त्वपूर्णः कथा अस्ति। एकदा देवाः सर्वे समुत्थिताः वायुरूपेण ब्रह्मलोकं गत्वा पूर्वकाले सहस्रसाहस्राणि वर्षाणि तपः पुनरपाकुर्वन्त। अत्र तपस्यमानेषु एके महर्षयः वसन्तऋतौ अतीते सन्ति। ते राजानं पृच्छन्तः “किमर्थमस्मिन्नपि सर्वेऽयमपुनरुत्थितः प्राणो दृश्यते?” इति। तदा राजा पुरा सूचयन् अत्र तपस्यमानानां महर्षीणामादित्यः सहितानामन्यतमः ऋषिर्युषिषुतां वसन्तऋतौ आसीत् इति आख्यातुमुद्यतः प्राप्तः ऋषिः सर्वेषामागमन्तुः भगवत्प्रतिष्ठां दर्शयन् आह सुतं सुतं वा यदि अपुनरुत्थितं प्राणमुत्थापयति तर्हि तथाऽस्तु, निवेदयात्मनां वयस्यां पुत्रं प्राप्तवानिति अभ्यर्च्य राजा आज्ञापयामास इति। बसंतपर्वणः हार्दिक्यः शुभकामाः। आपको बसंत त्यौहार की हार्दिक…

माघमासस्य शुक्लपक्षस्य पञ्चम्यां तिथौ ऋतुराजवसन्तस्य आगमनसूचना भवति। वसंतपंचमी श्रीपञ्चमी नाम्ना अपि ज्ञायते। अस्मिन् समये प्रकृतेः सौन्दर्यं चरमोत्कर्षम प्राप्नोति। सर्वत्र रमणीयतायाः दर्शनम् भवति। वृक्षेषु नूतनकिसलयरागः राजते। क्षेत्रेषु सर्षपपुष्पाणां सुषमा पीतिमा च मनोहारिणी दृश्यते। आम्रेषु मञ्जरीं परितः भ्रमंतः भ्रमराः दृश्यन्ते। कोकिलानां मधुरस्वरः चित्तम् आकर्षति। वसंतोत्सवे शीतकालस्य अनन्तरं परम्परया सौन्दरस्य पूजनं क्रियते। विविधैः पुष्पैः, नवान्नैः, फलैः च ऋतुराजस्य वसन्तस्य स्वागतं भवति। एषः उत्सवः सौन्दर्यस्य रमणीयतायाः पुष्पाणां, किसलयनां मधुरागमनस्य च उत्सवः अस्ति। बसन्तपञ्चम्याः हार्दिक शुभाशयाः! Translation: (Basantapañcamyāḥ hārdika śubhāśayāḥ!) Translation In English: (Heartfelt wishes on Basant Panchami!) वसन्ते त्वां सरस्वति देवि कामरूपिणि।सूक्तं वदामि भद्रं ते वाग्देवि नमोऽस्तु ते।। Translation: (Vasante tvāṁ Sarasvati devi kāmarūpiṇi. Sūktaṁ vadāmi bhadraṁ te vāgdevi namo’stu te.) Translation In English: (O…

बसंतपञ्चम्यां संस्कृते परिचयः: बसंतपञ्चमि संस्कृते हिन्दू कैलासी शाखायां उत्पन्नम् एकं पर्वः अस्ति। इदं उत्सवं माघमासस्य शुक्लपक्षस्य पञ्चम्यां आरभ्यते, जनपदानां विविधेषु भागेषु भिन्नप्रकारैः मनायते। बसंतपञ्चम्यां प्रकृष्टा देवता सरस्वती, विद्यायाः देवता, विद्यारूपेण पूज्यते। सरस्वतीदेवीं पूजां कुर्वन्ति विद्यार्थिनः, कलाविदाः, साहित्यिकाः च, ये शुक्लवसनाः विराजन्ति। बसंतपञ्चम्यां पुष्पवर्षिणी शीतलानी भूमीनि सर्वतः पुष्टिं लभन्ति, वनेषु पुष्पाणि विकसन्ति, फलानि पुष्टिप्रदानि भवन्ति। सूर्यस्य उत्तरायणसमये उत्पन्ना बसंतपञ्चम्यां आर्थिकः, सामाजिकः, सांस्कृतिकः सुखोपभोगः उत्पन्नः भवति। इत्थं बसंतपञ्चमि संस्कृते हिन्दू समाजे महत्त्वपूर्णं स्थानं गच्छति, जनानां च आत्मविकासाय विद्यायाः प्राप्तये च समर्पितमस्ति। बसंतपञ्चम्याः शुभाशयाः! Translation: (Basantapañcamyāḥ śubhāśayāḥ!) Translation In English: Happy Basant Panchami! सरस्वत्यै नमः। बसंतपञ्चमि शुभं भवतु। Translation: (Sarasvatyai namaḥ. Basantapañcami śubhaṁ bhavatu.) Translation In English: Salutations to Saraswati. May Basant Panchami…

बसंतपञ्चम्यां पर्वे संस्कृते: बसंतपञ्चमी इति एकः हिन्दू पर्वः सन्ततः आचर्यते, यः माघमासस्य शुक्लपक्षे पञ्चम्यां विशेषेण समर्पितः। एषः पर्वः वसन्तस्य प्रारम्भं सूचयति एव च, यः सूर्यस्य उत्तरायणे सम्पन्ने वसन्तौ आरम्भेऽपि एकं प्रमुखं आचरणीयं करोति। बसंतपञ्चम्यां श्रीसरस्वतीदेवी पूजनं विशेषेण कृतमस्ति। श्रीसरस्वतीदेवी विद्यायाः देवता अस्ति, तस्याः वाग्देवतारूपेण पूजा क्रियते। छात्राः विद्यायाः प्रतिष्ठानं प्राप्नुवन्ति, गुणान् विकसन्ति च, अतः बसंतपञ्चम्यां विशेषेण विद्यार्थिनः आचरन्ति एव। इत्यादिभिः सुष्टु पूजितं बसंतपञ्चमी पर्वं संस्कृतभाषयां सूचितमस्ति। वसन्तपञ्चम्यां बज्रमणिगलद्वारां प्राप्तवान् धन्यः समस्तभूतानि भुवि विदाधातु। Transliteration: Vasanta pañcamyāṁ bajra maṇi galar dvārāṁ prāptavān dhanyaḥ samasta bhūtāni bhuvividādhātu. Translation In English: May one who has reached the door adorned with the radiance of the Vajra (Lotus) on Basant Panchami be blessed, and may…

सर्वेभ्यः नमः। प्रियं सखायः, प्रियं सख्यः, आचार्यः, और सर्वेभ्यः विद्यार्थिभ्यः। आस्तु। आज आमस्य उपस्थिता अस्मिन सभे, आशीर्वादमुपहरति, आदर्शः संस्कृतसंस्कृतायाः सङ्ग्रहे विद्यायाम्। अद्य दिने हम बसंतपञ्चम्याः उत्सवे प्रतिभाति, एकः भारतीयः पर्वः, ज्ञानस्य, कलायाः, और सरस्वत्याः आराधनाय। बसंतपञ्चम्यां, वसन्तसमये, सुर्यः उत्तिष्ठति, सर्वं जगति प्रभोदयात्। समयस्य योग्यताया उपलब्ध्या च, सर्वेभ्यः वसन्तराजस्य स्वागतं कुर्वामः। बसंतपञ्चम्याः वसन्तस्य प्रारंभः, विद्यायाः आरंभः, और सरस्वत्याः पूजा। यदा वसन्तः आरम्भते, तदा बसंतपञ्चम्यां भारते पूर्वगामिनः नृत्यनृत्यन्तरं आचरन्ति। युवतीः वसन्तवस्त्राणि परिधाय च सुन्दरं नृत्यन्ति, युवकाः वीणावादन्ति च। बसंतपञ्चम्यां विद्यायाम् आरम्भः, गुरुपूजा, शिक्षकानुष्ठानं च प्रदर्शनीयं भवति। युवा विद्यार्थिनः प्रशिक्षणं गृह्यन्ति, आत्मविकासाय च प्रयत्नं कुर्वन्ति। विद्यायाम् आरम्भे, सरस्वत्याः पूजा करोमहि, उपहास्य नः सरस्वती देवी, विद्यां ददाति, श्रेयस्करी भवति। वसन्ते वसति पंचमीति बसंतपंचमी। Translation:…

दिनस्य अर्थं गणतन्त्रदिनः इति नामक्रमः प्रसिद्धः अस्ति। भारतस्य गणतन्त्रस्य स्थापनायाः क्रमेण दिवसानां प्रतिदिने एतस्य दिनस्य अद्वितीये दिने संपन्ने भगवान् धर्मराजास्तदा अपन्नां भारतीयानां गणराज्यम् अध्यक्षता गृहीतवान्। ततः परं भारतीयाः स्वतंत्रता दिनानि संस्कृतेऽपि पूर्वजाः एव स्मरन्ति, आचार्याः प्राचीनकाव्येषु गणतन्त्रमहत्त्वपूर्णं रूपेण चित्रयन्ति। इत्थं भारतीयानां आत्मनिर्भरता, सामरिका एकता, औद्योगिक प्रगति च स्थापनायाः एषः दिनः विशेषतया महत्त्वपूर्णः अस्ति। गणतन्त्रदिनस्य अद्य समर्पणेन सर्वे भारतीयाः राष्ट्रस्य एकता, समृद्धिः, और समरसता का सम्मान करन्ति, और आत्मनिर्भर गणराज्ये स्वीकुर्वन्ति। अद्य गणतन्त्रदिनस्य अवसरे, हम समस्त भारतीयाः आत्मनिर्भरताया, सामरिकाया, औद्योगिकाया, और सांस्कृतिकाया समृद्धिं कामयामहे। भारतस्य गणतन्त्रस्य स्मृतिं सदा धारयामहे एव च सर्वदा एकता भारतीयानां मनसि स्थापयामहे। सत्यमेव जयते, नानृतं सत्येन पन्था विततो देवयानः। Translation: (Satyameva Jayate, Nanritam Satyena Pantha Vitato Devayanaḥ.)…

स्वतंत्रता दिनस्य पूर्वसूर्योदये, तत्र भारतस्य समृद्धिरूपा समराज्यं स्थापितम्। तस्य अर्थे, भारतेन्द्रियाणां स्वतंत्रतायां नृपतिराज्यस्थापितो भूत्वा, समृद्धिरूपं समराज्यं लब्धम्। समराज्यस्थापनाय समाजस्य संघटनं निर्मितम्, एकं संघीय संस्थानं स्थापितम्, जिसमें नायकसभा नामकं संसदीयं सभा समृद्धिरूपेण समराज्ये समर्पिता भूत्वा स्वीकृता अस्ति। एषः दिनः समाजस्य स्वतंत्रतायाः पर्वः अस्ति, जिसमेऽस्मिन् दिने संघीय संस्थानं स्थापितं भवति। इतिहासेन सम्पूर्णं भारतं स्वतन्त्रं न कृत्वा, समृद्धिरूपं समराज्यं प्राप्तम्। भारतीयाः स्वतंत्रतायाः संग्रामे बहुतरं बलं प्रददुः, ततः स्वतंत्रं प्राप्तम्। स्वतंत्रतायां तु दिनस्य भगवच्छब्दप्रतिपादिता भूत्वा अद्य समृद्धिरूपं समराज्यं लब्धम्। एषः दिनः राष्ट्रस्य संघटनं, स्वतंत्रतायाः स्मृतिः, अभिवादनं, आत्मनिर्भरतायाः प्रतीकं अस्ति। एषः दिनः “गणतन्त्र दिनः” इत्यपि प्रसिद्धः अस्ति, भारतस्य संविधानस्य प्रति समर्पितः। समृद्धिरूपं समराज्ये, गणतन्त्रे च समर्पितं एषः दिनः भारतीयानाम् गर्वोत्सवः अस्ति, जिसमेऽस्मिन् दिने संघटितानाम् परेषाम्…

स्वागतम्! गणतन्त्र दिनस्य अभिप्रेतस्य सर्वेभ्यः साधुभ्यः। भारतस्य गणतन्त्र दिनः प्रतिवर्षे योज्यते, तस्य आनन्देन एव आपूर्णः। ईश्वरस्य कृपया, भारतीयानां स्वतन्त्रतायाः अथवा २६ जनवरी, संवत्सरे यह दिनः गणतन्त्र दिनः अस्ति। इतिहासः दृष्ट्वा, भारतीयानां हृदये सदा उत्साहः एव वर्तते, जयंतीं वा तिरस्कृत्य। आत्मनिर्भरतायाः, समृद्धियोग्यतायाः, समाजस्य समृद्धिरूपायाः, आपदां निवारणाय च समर्थस्य भारतस्य आत्मगौरवं प्रतिष्ठापयितुं दृढधृतया प्रतिबद्धाः स्मः। गणतन्त्र दिनस्य उत्साहपूर्णतया, सौहार्दपूर्णतया, समरसतया सह एकता भारतीयस्य जनस्य च बढ्धति। यह दिनः नाना आक्रमणानां प्रतिस्मरणं च सर्वभूतानां समर्थनं करोति, जनस्य आत्मनिर्भरतायाः एव पुनर्निर्माणं करोति। आपकः सर्वान् सुखिनः रक्षतु, भारतीयस्य गणतन्त्र दिनस्य अभिनन्दनं करोतु। जय हिन्द्! सत्यमेव जयते, नानृतं सत्येन पन्थाविततो देवयानः। Translation: (Satyameva Jayate, Nanritam Satyena Panthavitato Devayanaḥ) Translation In English: Truth alone triumphs; not falsehood,…

स्वागतम्! प्रजासुखाय लोकस्य समृद्धये च, समाजस्य परिपूर्णतया च, धर्मस्य रक्षणाय च, भारतस्य संविधानस्य उद्दीपनाय च, यत्रा धर्मः तत्र जयः। ऐतिहासिकं दिनं यः राष्ट्रीयः पर्वः, प्रतिवर्षं शत्रुसङ्घर्षणाय, स्वतंत्रताया च समर्पितः,आत्मनिर्भरताया च महोत्सवः, भारतस्य गणराज्यस्य उत्थाने च, सर्वेषां साधारणां नागराणां हृदये निवासतु। संविधानेन स्थापिता भारतीया गणराज्य, यत्रा न्यायः प्रधानं, धर्मः सर्वेषां अध्यक्षः, स्वतंत्रता समृद्धिः च प्रतिष्ठिताः, सर्वे भारतीया एकत्र समागताः। यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारते, अभ्युत्थानमाधर्मस्य तदात्मानं सृजाम्यहम्। समृद्धिर्भवतु भारते, सर्वे भारतीयाः, सुखी भवन्तु सर्वे, जय हिन्द! स्वतंत्रतायाः समृद्धिरस्तु नो राष्ट्रे। Translation: (svatantratāyāḥ samṛddhirastu no rāṣṭre) Translation In English: May prosperity be in our nation through freedom. अनेकानि नामानि भारतस्य, समृद्धिरस्तु सर्वेषां। Translation:(anekāni nāmāni bhāratasya, samṛddhirastu sarveṣāṁ) Translation In English: India,…

गणतन्त्र दिनस्य अभिवादनानि सन्दर्भात् उपपन्नानि भवन्ति। गणतन्त्र दिनम्, भारतीय संविधानस्य प्रमाणस्वरूपस्य स्थापना दिवसः, प्रतिवर्षे च यानि दिनानि भारतदेशे पर्वाणि आहुतानि भवन्ति। इदं दिनं, भारतीय गणराज्यं स्थापितं गर्वेण मनामि। यहाँ विभिन्न प्रादेशिक तस्करा और वादिका एकत्र समागमन्ति भवन्ति, भ्रान्तिका और आत्मविश्वासस्य अभिवादनं च भवति। इत्थं, गणतन्त्र दिनस्य सान्दर्भिकता और सांस्कृतिक समृद्धिः प्रकटीकरणीया भवति। गणतन्त्र दिनं सर्वेषाम् भारतवासिनां हृदये गह्वरे स्थापयति, सामाजिक समानता, स्वतन्त्रता, और सार्वभौमिक समृद्धिका संकेतम् अस्ति। इतिहासशास्त्रे भारतस्य गौरवमयी कथाः अनेकाः उदाहृताः भवन्ति, जिन्हे अधिकृत समर्थनं प्राप्नुतः अस्माकं विश्वविद्यालयः अनेकाः प्रस्तुतयः आत्मनं संस्कृत्यांस्थापयन्ति। एतासाम् सर्वाणां दिनानाम् एकः अत्यन्त महत्त्वपूर्णो दिनः गणतन्त्र दिनः अस्ति। साम्राज्यस्य मुखं देशस्य राज्यस्य मुखं च मम |राष्ट्रस्य मुखं यो विद्यात् स निर्मुक्तोऽस्ति नान्यथा॥ (Translation: The…