सर्पः विषं धारयन्ति शरीरे तस्य(Sarpaḥ viṣaṁ dhārayanti śarīre tasya)The snake carries venom within its body. अहिः पतति गर्दभान् स्थानमन्यत्(Ahiḥ patati gardabhān sthānamanyat)The serpent glides swiftly to find another place. सर्पाणां शीतलं जलम् अनुभवामि(Sarpāṇāṁ śītalaṁ jalam anubhavāmi)I feel the cool water of the snakes. नागः मणिं प्रियं पाति(Nāgaḥ maṇiṁ priyaṁ pāti)The serpent guards its precious gem. सर्पदंशात् तपस्विनां मुक्तिः(Sarpadaṁśāt tapasvināṁ muktiḥ)Liberation from the serpent’s bite for ascetics.

सर्वेभ्यः प्रियतममद्य निजग्राहकविद्याया गुणस्य महत्त्वं यथाविद्यान्तर्भूतं च विषयान्यनुवर्तमानं विद्यार्थिनो वा अनेकैः दृष्टान्तैः उक्तमस्ति। विद्या जीवनस्याधारः चेति चार्थं समुद्घाटयिष्यामः। विद्यायाः प्रामुख्यम्, सर्वेषां विषयाणाम् उपादेयत्वम् इत्याद्याः गुणाः अस्याः महत्त्वं वक्ष्यामः। प्रथमं, विद्यायाः प्रामुख्यम् उच्यते। अयं विषयः सर्वेषां श्रेष्ठतमः सन् प्रामाण्यं च प्राप्तुं समर्थः। विद्यायाः प्रामुख्यं जीवने आवश्यकं अस्ति। बिना विद्याया अपि न त्वम् समग्रजीवनं लाभस्य अभिवृद्धिर्न च समृद्धिर्न च आधारः स्यात्। द्वितीयं, सर्वेषां विषयाणां उपादेयत्वम् उच्यते। विद्या एव सर्वेषां विषयाणां उपादेयताम् आदातुं शक्या। यथा च अश्वानां ग्राम्याणाम् गान्धारवीणाम् च शास्त्रविषये न कला कस्यचिद् उपादेयतां आदातुं शक्यते तथा विद्या एव सर्वेषां विषयाणां उपादेयतां आदातुं शक्या। अतः विद्याया अभ्यासः आवश्यकः। एवम्, विद्यायाः प्रामुख्यं च सर्वेषां विषयाणां उपादेयताम् च आधारः भविष्यति। अतः ज्ञानस्य महत्त्वम् अत्यन्तं…

पृथ्वी रक्षति संस्कृति: जीवलोकस्य।(Prithvi rakshati sanskritihi jeevalokasya.) वनस्पतिवाराः उपारकः भवन्ति।(Vanaspativarah uparakah bhavanti.) जलधाराः प्राणिनां जीवनं समर्पयन्ति।(Jaladharaah praninam jeevanam samarpayanti.) वायुः प्राणिनां श्वासो भवति। (Vayuh praninam shvaso bhavati.) परिसरः स्वच्छताया: परिपूर्ण:।(Parisarah svachchhataayah paripurnah.)

आरोग्यं प्राप्तिं करोति योगः।(Exercise promotes health.) शरीरस्य बलं वर्धयति।(It increases the strength of the body.) मनः शुद्धिं करोति।(It purifies the mind.) रोगनाशनं करोति।(It destroys diseases.) चित्तस्थितिं सुधारयति।(It improves mental stability.) आत्मविश्वासं वर्धयति।(It boosts self-confidence.) धारावाहिका नियमेन सुखं प्रदानम् करोति।(It provides consistent happiness.) आयुर्वृद्धिं करोति।(It enhances longevity.) प्रतिबन्धकशक्तिं वर्धयति।(It increases resistance power.) जीवनस्य गुणान् उन्नतिं करोति।(It enhances the quality of life.)

श्वान् चतुर्भुजः पशुः अस्ति।(Shvān chaturbhujah paśuh asti.)The dog is a four-legged animal. तस्य स्नानं न अवश्यम्।(Tasya snānam na avaśyam.)Bathing is not necessary for it. श्वानः प्रतिभासं अचिनोति।(Shvānah pratibhāsam achinoti.)The dog senses danger. तस्य अन्नं भक्षयितुं आवश्यकम्।(Tasya annam bhakṣayitum āvaśyakam.)It needs food to eat. श्वानः विशेषाः गंधः अनुभवति।(Shvānah viśeṣāh gandhah anubhavati.)The dog experiences special smells. श्वानः मित्रं क्रीडां करोति।(Shvānah mitram krīḍām karoti.)The dog plays with its friend. तस्य स्वप्नं गच्छति।(Tasya svapnam gacchati.)It goes to sleep. श्वानः लोभम् उपजीवितुम् अभ्ययाति।(Shvānah lobham upajīvitum abhyayāti.)The dog strives to survive. तस्य अपि क्रियाः अवश्याः।(Tasya api kriyāh avaśyāh.)It also has needs. श्वानः मन्दम् आहारं प्रेषयति।(Shvānah mandam āhāram preṣayati.)The dog eats slowly.

विद्यायामृतम् धनंKnowledge is the nectar of wealth. विद्याधनं सर्वधनप्रधानंKnowledge is the foremost of all treasures. विद्या ददाति विनयंKnowledge bestows humility. विद्यायामलोकस्य भास्वरतां प्राप्तिःKnowledge leads to enlightenment. विद्यया विनयोद्भवःKnowledge gives rise to humility.

अश्वः चतुरः पदः प्राणिः वने विहरति।(Aśvaḥ caturaḥ padaḥ prāṇiḥ vane viharati.) अश्वः सुन्दरः चतुरश्च।(Aśvaḥ sundaraḥ caturaśca.) अश्वः वाहनम् उपयाति।(Aśvaḥ vāhanam upayāti.) अश्वः गोषु सदैव स्थितः।(Aśvaḥ goṣu sadaiva sthitaḥ.) अश्वेन सह समुद्रं गमिष्यामि।(Aśvena saha samudraṁ gamiṣyāmi.)