Essay on Mela In Sanskrit
मेला एकः प्राचीनः सामाजिकः आयामः अस्ति जो विशेषे समये अथवा स्थाने सम्प्रेष्यते। मेलानां विविधाः प्रकाराः सन्ति, जात्रा, ग्राम्य, नगरी, औपचारिकाः इत्यादिकम्।
मेलाः रमणीयानि सन्ति येषु जनाः अपनीय आनन्दं लभन्ति। तत्र समाजस्य सामूहिकता अथवा सम्बन्धविभागाः प्रधानं भागं भवन्ति।
मेलाः राज्येषु अथवा प्रदेशेषु अनेके जनाः एकाग्रं संगठिताः कार्यक्रमानि कर्तुं श्रमणीयानि सन्ति। एतेषु स्थानेषु अथवा समयेषु अनेकाः विविधाः वस्तूनि विक्रयार्थं वा प्रदर्शनार्थं वा आगच्छन्ति।
मेलाः सर्वेषां जातीनां, धर्माणां, लोकस्य सम्बद्धत्वं प्रकटयन्ति। विविधकलासंस्कृतिसाङ्गीतध्वनियन्त्रणादयः लोकप्रियाः प्रदर्शनं करोति।
मेलाः सांस्कृतिकं एव अथवा आर्थिकं लाभं प्रदायन्ति। सांस्कृतिकेनार्थेन साहित्यं, कला, संगीतं, नृत्यं इत्यादयः उत्सवाः प्रचार्यन्ते। आर्थिकेनार्थेन वाणिज्यं, कृषिं, उद्योगानि इत्यादिकं सृज्यन्ते।
अत्र अतिथयः, व्यापारिनः, सामूहिकस्थानानि, बालाः, वृद्धाः, दिव्यानि वस्तूनि, भोजनं, क्रीडाः, प्रस्तुतिः इत्यादयः प्राप्यन्ते।
मेलाः समाजस्य सामूहिकतायाः, सांस्कृतिकस्य विकासस्य च महत्त्वं प्राप्नुवन्ति। तस्याः आयात्मकाः अपि दुष्प्रभावाः सन्ति, यथा प्रदूषणं, जनसंख्यायाः वृद्धि, व्यापारनिष्क्रियाः इत्यादयः।
संस्कृते मेलाः जनानां संयोजकाः, सांस्कृतिकानुभवायाः च अभिवृद्धिरस्तु। अतः तेषां सम्प्रेषणं एव कार्यार्थमस्ति, येन सम्पूर्णसमाजः उन्नतिं गच्छति।
एवं तद्विशेषे भारतेऽस्मिन् मेलाः अत्यन्तं महत्त्वमापन्नाः सन्ति, यः प्राचीनाः संस्कृतिः विकस्वर्णकाले उन्नतायां अतीव निर्मूल्यते।
मेलाः समाजस्य सामूहिकतायां, संस्कृते संस्कृतिकानुभवायां च अभिवृद्धिं करोति। अतः तेषां सम्प्रेषणं एव कार्यार्थमस्ति, येन सम्पूर्णसमाजः उन्नतिं गच्छति।
मेलाः एकेषां लोकसंस्कृतीनां अमूर्तप्रतिभास्तानि समाचाराणि प्रदर्शयन्ति, यथा बिहारकी माकै मेला, गुजराती रात मेला इत्यादयः।
अत्र ज्योतिष्यज्ञानम्, यन्त्रशिल्पम्, चित्रकला, नृत्यम्, संगीतम्, खानपानम् इत्यादिकं समग्रं जनपदानुसारं प्रदर्शितं भवति।
समाजस्य एकत्वस्य, सांस्कृतिकस्य अभिवृद्धेः, समृद्धिः अत्यन्तं महत्त्वपूर्णा अस्ति। मेला एव एकं समृद्धिकारकं उपायमस्ति यथा एकत्र आगच्छन्तः एकस्मिन् स्थाने सम्प्रेषयति।
अतः मेलाः समृद्धिं कुर्वन्ति, सामूहिकतां बढ़ाति, एकत्वं संरक्षयन्ति। मेलानां विविधभावाः, विविधधर्माः, विविधसांस्कृतिकानुभवाः लोके प्रकटाः कृत्वा समाजस्य सामूहिकतायाः साक्षी भवन्ति।
अतः भारतेषु मेलाः अत्यन्तं महत्त्वपूर्णाः सन्ति, यः प्राचीनाः आयामाः संस्कृतेः जागृत्या जात्रायां अतीव निर्मूल्यन्ते।
एवं, मेलाः समृद्धिं कुर्वन्ति, सामूहिकतां बढ़ाति, एकत्वं संरक्षयन्ति। मेलानां विविधभावाः, विविधधर्माः, विविधसांस्कृतिकानुभवाः लोके प्रकटाः कृत्वा समाजस्य सामूहिकतायाः साक्षी भवन्ति।
अतः भारतेषु मेलाः अत्यन्तं महत्त्वपूर्णाः सन्ति, यः प्राचीनाः आयामाः संस्कृतेः जागृत्या जात्रायां अतीव निर्मूल्यन्ते।
