Essay on Importance of Charity in Sanskrit
संस्कृतभाषायाम् दानस्य प्रधानता अत्यन्तम् महत्त्वपूर्णं अस्ति। भारतीयसमाजे दानं धर्मस्य अभिन्नं अंशम् आचरणीयं स्यात्। दानस्य परिचयः पुराणेषु, धर्मग्रन्थेषु च विद्यते। अत्र दानस्य प्राचीनानां भारतीयानां जीवने प्राधान्यं चर्चितं वर्तते।
दानस्य प्रमुखं प्रयोजनं दुःखस्य परिहारः च आसीत्। संसारेषु असन्तुष्टेषु जनेषु दानेन सन्तोषः, सुखं च प्राप्यते। आयुर्विद्या यशः पुत्राः पशूनां च रक्षणं सर्वम् अस्माभिः दानस्य प्रतिष्ठापन्नं मान्यते।
वैदिकानां समये, दानं यज्ञश्च त्रयोवेदीयकर्माणि अवाप्नोति। यज्ञो वा धर्मः, यज्ञश्च धनम् आचरणीयः। अत्र यज्ञस्य अभावे लोकः प्रलीयते। एवं, धर्मपत्नी, गुरुकुलं, ब्राह्मणान्, विद्यायां, वैद्यम्, गौः, भूमिः इत्यादीनि यो ददाति स भवति स्वर्गकामः।
रामायणे च दानस्य महत्त्वम् प्रतिपादितम् अस्ति। श्रीरामः लक्ष्मणं प्रविष्टवान् अयोध्यां अपि, वने च सर्वान् अपि वस्त्राणि ददौ। दशरथपुत्रस्य धर्मः अतीव उच्चैः परिपाल्यते।
महाभारते च कुण्टीनाम् दानस्य महत्त्वम् वर्णितमस्ति। कुण्टी पांडवानां तातेयं श्रीकृष्णं प्रति “यथा वृत्तं दानम् कुरु” इति आदेशम् अददात्।
भगवद्गीतायामपि दानस्य महत्त्वम् वर्णितमस्ति। “यज्ञार्थात् कर्मणोऽन्यत्र लोकोऽयं कर्मबन्धनः। तदर्थं कर्म कौन्तेय मुक्तसङ्गः समाचर” इति विषये भगवान् श्रीकृष्णः कथयति। अत्र दानं लोककल्याणाय अत्यन्तं अनिवार्यमस्ति।
संस्कृतभाषायां दानस्य महत्त्वं अतीव विशिष्टम् अस्ति। यथा धर्मशास्त्रेषु, काव्येषु, उपनिषत्सु च विविधाः उदाहरणानि दरीद्रायां परोपकारे प्रतिष्ठापितानि। एवं, संस्कृतभाषायाम् आध्यात्मिकचरितानां विविधाः प्रसंगाः दाने प्राधान्यं प्रदत्तः। अत्र दानस्य प्रतिष्ठापनं च पुरातनभारतीयानां धर्मे आसीत्।
संस्कृतभाषायाम् दानस्य महत्त्वं प्रतिष्ठापितं अस्ति। दानस्य प्राचीनानां भारतीयानां जीवने अत्यन्तं प्रधानता अस्ति। एवं, संस्कृतभाषायां दानस्य महत्त्वपूर्णता अत्यन्तं विशिष्टं अस्ति। अतः दानं सदैव कर्तव्यम् इति अस्माकं संस्कृतभाषायाम् अभिप्रेतं भवति।
