Essay on Environmental Pollution In Sanskrit

पर्यावरणं यत्र जीवन्ति, तत्र प्रदूषणं न अवश्यं उत्पद्यते। आधुनिकयुगे लोकाः समुद्रं वनं च अधिकृत्य प्रयोजनानि निर्मन्ति, तेषु निर्मितेषु प्रदूषणं परिपत्यते। प्रदूषणं समुद्रे, नद्याम्, वने, वायुमण्डले, अन्येषु स्थानेषु अनेकधा विद्यते। एवं वायु, जल, भूमिरित्यादीनां प्रदूषणं अत्यन्तं महत्त्वपूर्णं विषयं जनानां अवलोकनम् आवश्यकं भवति।

वायुप्रदूषणम् प्राणिभूतं परिसरं निर्दयति। वायोः श्वसनमात्रेण यः श्वासः किंचिदपि प्रदूषयति स वायुप्रदूषणम्। आधुनिकयुगे यानाः, उद्योगाः, उष्णावस्था, अपशिष्टखननं इत्यादयः वायोः प्रदूषकाः अस्मिन् प्रकरणे उत्कृष्टाः भवन्ति। उष्णावस्थायां बहवः वायोऽपि उद्योगाः समुद्रखननादयः अपशिष्टखननादयश्च समुद्रजले निर्मिताः अनेकविधा वायुप्रदूषकाः सन्ति। अयं प्रदूषणः नाना रोगान्, अस्थमान्, मानसिकविकारान्, अपक्षिणीकरोति।

जलप्रदूषणं नदीप्रदूषणं च सर्वासु स्थानेषु जले निर्मितं भवति। नगरे स्थितेषु उद्योगेषु अपशिष्टानि अपक्षियन्ते, तानि अपशिष्टानि जले प्रवहन्ति। जले प्रवाहे तानि अपशिष्टानि नद्याम् प्रवहन्ति, ततः समुद्रं प्रवहन्ति। अत्र प्रदूषणं अत्यन्तं महत्त्वपूर्णं भवति। जलं जीवनं चेति यत् उक्तं वर्तते। यथा जले सन्ति, तथा लोकाः सन्ति।

भूमिप्रदूषणं नगरादिषु उद्यानादिषु भूमिः प्रदूषयति। नगराद्युद्योगाः भूमिं अपशिष्टैः प्रदूषयन्ति। भूमिप्रदूषणवशात् उद्यानानि च नष्टानि भवन्ति। ततः पशवः, पक्षिणः, मृगाः च नष्टाः भवन्ति।

अत्र पर्यावरणप्रदूषणं परिपत्यते। यदि न प्रदूषणं निवर्तेत, तदा पर्यावरणस्य नाशः निश्चितः भविष्यति। पर्यावरणप्रदूषणस्य कारणानि यानि, तानि नाशकारणानि च अत्र निरूपितानि भवन्ति। पर्यावरणप्रदूषणं निवारणे सर्वेषां सहकार्यं कर्तुं प्रारभ्यते। तस्य कारणेन सबलाः समुदायाः पर्यावरणप्रदूषणं निवर्तयितुं सज्जन्ति। तेषु उत्कृष्टेषु उद्योगेषु तेषाम् पर्यावरणमित्राणि निर्मिताः भवन्ति। एवं सर्वेषां सहकार्येण पर्यावरणप्रदूषणं निवारयितुं समर्थाः भवन्ति।

इत्थं, पर्यावरणप्रदूषणं विषये संस्कृतभाषयां निबन्धः अत्यन्तं महत्त्वपूर्णं अस्ति, तस्य निवारणे सर्वेषां सहकार्यं आवश्यकं भवितुं समर्थं भवति।