Makar Sankranti Essay In Sanskrit In 300 Words

मकरसंक्रान्तिः एकः हिन्दू पर्वः अस्ति ज्योतिषशास्त्रे, सङ्क्रान्तिः इति विक्षेपायाम्, मकरराशियां स्थाने संक्रान्तिरिति स्मृता। यह पर्वः सूर्यस्य उत्तरायणस्य समये आरम्भीकृतः अस्ति। इतिहासे अपि अत्र सूर्यायणस्य एव आरम्भः दृश्यते।

मकरसंक्रान्तिर्यः पर्वः स्वर्गमार्गदर्शी, सूर्यमण्डले प्रविष्टः विशेषेण भारते प्रियः एव आसीत्। एतस्य पर्वस्य प्रमुखं विशेषणं यथा सर्वेषाम् दैहिकानां आरोग्यं सूर्यमण्डले प्रविष्टस्य क्षणे तथा यथा पूर्वदिशि बहुतराणि वन्यानि एषां वन्यानाम् नानाप्रकाराणि पशवः विचरन्ति तथा इतस्ततः सर्वत्र सुखानि उत्पन्नानि भवन्ति।

मकरसंक्रान्तिः एकस्मिन दिने सूर्यस्य सृष्टिकर्तृत्वं च आचरति इति विशेषणम् प्राप्तमस्ति। यः किञ्चिद्दानं कुरुते स तस्य पुण्यप्रदं फलं प्राप्नोति इति वेदः वदति।

मकरसंक्रान्तौ दक्षिणायां अनेन दिने सूर्योदये विचारणीयः सूर्यदर्शनार्थं दर्शनानि कुर्वन्ति। उत्तरायणकाले सूर्यस्य सायंकाले स्थानभेदः नास्ति, अत्र सूर्यस्य प्रति विशेषः आराधनात्मकः भावः अभिवर्तते।

मकरसंक्रान्तिपर्वस्य एकस्मिन्नेके स्थाने गङ्गा स्नानं कुर्वन्ति इति श्रुतिः। गङ्गास्नानेन उन्मत्तस्य दैहिकबुद्धिः परिशुद्ध्यति इति भारतीयाः विश्वस्य विभिन्नानि स्थानानि यात्रयन्ति।

संस्कृते इति सूर्यमण्डले नभस्सु सर्वेषु दिक्षु च प्रचलति। मकरसंक्रान्तौ एकस्मिन्नेके स्थाने अग्निहोत्रं च कुर्वन्ति। यत्र यत्र मकरसंक्रान्तिरेकदा दृश्यते, तत्र तत्र सम्मेलनः भवति।

सर्वेभ्यः तिथिभ्यः एकः मकरसंक्रान्तिः अनुस्मरणीयः, यदि एकान्ते एकः स्थानः संस्कृते भवति, तदा संस्कृतं पर्याप्तमस्ति। मकरसंक्रान्तिपर्वस्य समीपेऽपि एकादशी, द्वादशी, त्रयोदशी, च तिथयः अपि अस्तन्ति, तासु एकादशीनाम् अ

तीते एकादश्यां भगवति विष्णोरूपस्य एकः पुत्रः, श्रीकृष्णः आदर्शः आसीत्। श्रीकृष्णस्य स्मृतिः एकादश्यां कार्तिकमासे अस्ति। त्रयोदश्यां गोवत्सदन्तादिस्नानं कुर्वन्ति।

सूर्यदर्शनाय सर्वेभ्यः मकरसंक्रान्तिपर्वस्य मध्ये साङ्क्रान्तिपर्वः अपि अस्ति। अस्मिन्पर्वे सूर्यमण्डले दक्षिणायां गतः सूर्यः दक्षिणायां पश्चिमायां च प्रदक्षिणीकृत्य स्थानं नयति। इतिहासे अपि अस्मिन्पर्वे विशेषं नाट्यप्रदर्शनं एव कृतमस्ति।

मकरसंक्रान्तिपर्वस्य उपायाः अनेकाः असन्ति। एकस्मिन्नेके स्थाने मकरसंक्रान्तिरेकदा प्राप्ते समये गोमांसं तथा तिलपुनः भोजनं करोति। अनेकस्मिन्नेके स्थाने समये मकरसंक्रान्तिपर्वे बच्चाः स्वजनानां, गुरुजनानां च चरणानि चुम्बन्ति, तादृशं चुम्बनं तेषां कर्तव्यं आस्ति, इति मातापितृवत् साधुवत् सत्कारयात्रा कृता अस्ति।

मकरसंक्रान्तौ एकस्मिन्नेके स्थाने एकं विशेषं खेलं आचरन्ति इति श्रुतिः। अत्र महिलाः स्वान्तःस्थवस्त्राणि, मुखवस्त्रं, चिरं, गुडं, दधि, तिलानि, द्राक्षाम्बु, फलानि, पुष्पाणि, शकुनानि, योनियुग्मं, गोमुद्राणि, योनिमार्जनं च कुर्वन्ति।

अत्र विशेषं प्राणायामप्रक्रियाः आचरन्ति। अनेकस्मिन्नेके स्थाने मकरसंक्रान्तिपर्वस्य समये वार्षिकस्नानं कुर्वन्ति। इतिहासे अपि अस्मिन्पर्वे विशेषं साङ्क्रान्तियोजनानां प्रदर्शनं अथवा योजनानां विशेषसज्जितम् आचरन्ति।

मकरसंक्रान्तौ एकस्मिन्नेके स्थाने भक्ष्याभक्ष्ययोर्मन्यत्र तद्भावना एव कुर्वन्ति। एकस्मिन्नेके स्थाने सङ्क्रान्तिपर्वस्य दिने पितृतर्पणं कुर्वन्ति। इतिहासे अपि अस्मिन्पर्वे एकः प्रमुखः देवता, यमराजः, अपि आसीत्। तस्य दर्शने यमायुष्यप्रदमासीत्।

संस्कृते इति आकाशस्य सांविदानिके स्वरूपे अनेकः विद्यायाः अनुशासनं प्राप्तमस्ति। आकाशस्य सांविदानिके स्वरूप